Ev hayvanlarını sahiplenme şartlarını, sahiplenilen hayvanların insanlara ve çevreye verecekleri zarar ve rahatsızlıkları önleyici tedbirleri, ev hayvanı satış yerlerinin görev ve sorumlulukları ile ev hayvanı satan kişilere verilecek eğitime ilişkin esasları, sahipsiz hayvanların toplanması, rehabilitasyonu, hayvan bakımevlerinde barındırılması, sahiplendirilmesi ve sahiplenilmesi ile bu hayvanların insan, hayvan ve çevre sağlığına verebileceği olumsuz etkileri önlemeye yönelik alınacak tedbirleri, Tarım ve Orman Bakanlığı Bölge Müdürlüğüne bağlı İl Şube Müdürlüğü, yerel yönetim, özel hayvan yaşamevi, sorumlu veteriner hekim ve hayvan sahibinin görev ve sorumluluklarını, hayvanların her türlü ticarî amaçlı gösteri, reklam ve benzeri film ile fotoğraf çekimlerinde kullanılmasına ilişkin usul ve esasları, kanunî istisnalar ile tıbbî ve bilimsel gerekçeler doğrultusunda hayvanların ötanazisi ile ilgili usul ve esasları, il hayvanları koruma kurullarının çalışma usul ve esaslarını, 24/6/2004 tarihli ve 5199 sayılı Hayvanları Koruma Kanunu hükümlerinin uygulanmasının denetlenmesi ve denetim elemanlarının niteliklerine ilişkin usul ve esasları, hayvanların korunması ve sahipsiz hayvan popülasyon kontrolüne yönelik faaliyetlerin desteklenmesi amacıyla Bakanlık bütçesine konulan ödeneğin kullanımına ilişkin usul ve esasları, 5199 sayılı Kanunda belirtilen, idarî para cezalarının uygulanmasına dair usul ve esasları, Tarım ve Orman Bakanlığınca belirlenen tehlike arz eden hayvanlar ile ilgili uygulamalara dair usul ve esasları belirleyen Hayvanların Korunması Hakkında Uygulama Yönetmeliği 13 Aralık 2024 tarih ve 32751 sayılı Resmi Gazetede yayımlandı.
Yönetmeliğin 7, 10 ve 11. Maddeleri Kat Mülkiyeti Kanununa atıflar yapmış olup, 7 nci madde yerel yönetimlerin görev ve sorumluluklarını, 10 ncu madde hayvan sahiplerinin görev ve sorumluluklarını, 11 nci maddesi de ev hayvanı satış yerlerinin görev ve sorumluluklarını hükme bağlamıştır.
Yönetmeliğin 7. Maddesinin birinci fıkrasının (g) bendine göre “Hayvan bakımevinden köpek sahiplenmek isteyenlerden 23/6/1965 tarihli ve 634 sayılı Kat Mülkiyeti Kanunu kapsamındaki yönetim planını ve bu doğrultuda bağımsız bölümde köpek bulundurabileceğine dair yöneticiden temin edilen izin belgesini istemek.” yerel yönetimlerin görev ve sorumluluklarındadır.
Yönetmeliğin 10. Maddesinin birinci fıkrasının (h) bendine göre “Hayvan bakımevinden köpek sahiplenmesi halinde bulunduğu binada köpek bakılabileceğine ilişkin Kat Mülkiyeti Kanunu kapsamındaki yönetim planını ve bu doğrultuda bağımsız bölümde köpek bulundurabileceğine dair yöneticiden temin edilen izin belgesini hayvan sahipleneceği yerel yönetime teslim etmek.” hayvan sahiplerinin görev ve sorumluluklarındandır.
Yönetmeliğin 11. Maddesinin birinci fıkrasının (c) bendine göre “Ev hayvanı satın alacak kişilerden ikametgâh adresine ait binada köpek bakılabileceğine ilişkin Kat Mülkiyeti Kanunu kapsamındaki yönetim planını ve bu doğrultuda bağımsız bölümde köpek bulundurabileceğine dair yöneticiden temin edilen izin belgesini talep etmek, satış işlemini meskende köpek beslenmesi uygun olduğu hallerde gerçekleştirmek.” ev hayvanı satış yerlerinin görev ve sorumluluklarındandır.
Kimler denetime tabidir
Bu Yönetmeliğin 33 ncü maddesi kapsamında, Ev hayvanı satışını yapan işletmeler, Hayvan bakımevleri, Hayvan konuk evleri, hayvanların bakıldığı pansiyon ve oteller, Hastaneler, klinik ve poliklinikler, Ev hayvanı üretim tesisleri, Hayvan eğitim yerleri, Kurban satış ve kesim yerleri, Özel hayvan yaşamevleri, Hayvan sahipleri denetime tabidir.
Denetime tabi kurum, kuruluş, işletmeler, gerçek ve tüzel kişiler, yönetmeliğin 34 ncü maddesi gereğince; Denetim sırasında, denetim elemanına gerekli kolaylığı sağlamak, Denetim elemanının, denetim işlemini güvenli bir şekilde yapmasını ve denetim sırasında gerekli görülen her türlü personel, ulaştırma gibi imkânları sağlamak, Denetim sırasında istenilen bilgi ve belgeleri eksiksiz olarak vermek, Denetim sırasında istenilen bilgi ve belgelerin sunulamaması halinde, denetim tarihinden itibaren on beş gün içinde gerekli bilgi ve belgeleri İl Şube Müdürlüğüne sunmakla yükümlüdürler.
Denetimlerde 5199 sayılı Kanuna aykırı hareketlerin tespiti halinde hayvana el konabilir
El koyma, yönetmeliğin 37 nci maddesinde düzenlemiştir. Buna göre;
(1) 5199 sayılı Kanuna aykırı hareket eden veya bulundurduğu hayvanların bakımını ciddi şekilde ihmal ettiği ya da onlara ağrı, acı veya zarar verdiği denetim elemanlarınca tespit edilen kişilerin hayvanlarına, denetime ve idarî para cezası vermeye yetkili makam veya merci tarafından el konulur. Denetime ve idarî para cezası vermeye yetkili makam veya merci, yerel yönetimlerle işbirliği yaparak söz konusu hayvanlardan uygun olanların yeniden sahiplendirilmesini ya da hayvan bakımevlerinde bakılmalarını sağlar.
(2) Bakanlıkça el konulan kedi, köpek ve hayvan bakımevlerinde yaşaması uygun olan hayvanlar, bakımevi bulunan en yakın yerel yönetim tarafından hayvan bakımevine götürülür. Bu işleme konu hayvanlardan sahipli olanların Bakanlık veri sisteminden sahiplilik statüsü düşürülerek sahipsiz hayvan statüsüne alınır, sahiplendirilmeye uygun olanlar yerel yönetimlerce sahiplendirilir.
(3) Sahiplendiği kedi ve köpeğini terk ettiği gerekçesiyle idarî yaptırım uygulananlar, bir takvim yılı içerisinde birden fazla kedi veya köpeğini kaybedenler veya aynı kedi veya köpeğini bir takvim yılı içerisinde birden fazla kez kaybedenler üç yıl süreyle hayvan bakımevlerinden hayvan sahiplenemez.
Denetim sonucunda idari para cezası verilebilir
Denetim sonucunda 5199 sayılı Kanunda kabahat sayılan fiillerin tespiti halinde yönetmeliğin 38 nci maddesine göre düzenlenen idari yaptırım tutanağına istinaden idari para cezası verilebilir. İdari para cezasının süresinde ödenmemesi ve kesinleşmesi halinde takibi vergi dairesince yapılır.
İdari para cezası tebliğ tarihinden itibaren 1 aylık ödeme süresi içinde vergi dairelerine, cezayı veren birimin muhasebe birimine, mal müdürlüklerine ve defterdarlık muhasebe müdürlüklerine, 1 aylık süresinden sonra ise vergi dairelerine ödenir.
Tehlike arz eden hayvanların durumu
Yönetmeliğin 41 nci maddesi hükmüne göre, tehlike arz eden hayvanlar Tarım ve Orman Bakanlığınca belirlenir. Bu hayvanları üretmek, sahiplenmek, sahiplendirmek, barındırmak, beslemek, takas etmek, sergilemek, hediye etmek ve bunların ülkeye girişini, satışını ve reklamını yapmak yasaktır.